જાણો શું છે રાષ્ટ્રીય કૃષિ વીમા યોજના, કેવી રીતે લઈ શકાય તેનો લાભ

કેંદ્રની અટલ બિહારી સરકાર દ્વારા વર્ષ 1999માં રાષ્ટ્રીય કૃષિ વીમા યોજનાની શરૂઆત કરવામાં આવી હતી. જ્યારથી તેની શરૂઆત ગુજરાતમાં થઈ છે ત્યારથી રાજ્ય સરકાર દ્વારા તેની રજુઆત કરવામાં આવી રહી છે. આ યોજનાનું મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય રવિ અને ખરીફ એટલે કે દરેક સીઝનમાં થતી ખેતીના મુજબ ખેડૂતોની આવકનો સ્થિર કરવાનો છે. ખાસ કરીને આપત્તિના વર્ષોમાં વીમા કવચ પ્રદાન કરીને અને કુદરતી આફતો, જીવાત અને રોગના કારણ થતુ પાકના નિષ્ફળ જવાની સ્થિતિમાં ખેડૂતોને આર્થિક સહાય પૂરી પાડવાનો છે.  

કયા-કયા પાક માટે મળે છે વીમા

ગુજરાત સરકાર દ્વારા જારી કરવામાં આવેલી સૂચી મુજબ આ યોજના હેઠળ કુલ 26 પાક આવરી લેવામાં આવ્યા છે. જેમાં ડાંગર, બાજરી, મકાઈ, રાગી, જુવાર, તુવેર (અરહર), લીલા ચણા. કાળા ચણા, મઠ, મગફળી, તલ, એરંડા, કપાસ અને કેળા, પિયત કરેલ ઘઉં, બિન-પિયત ઘઉં, ચણા, બળાત્કારના બીજ/સરસવ, ઉનાળુ બાજરી, ઉનાળુ મગફળી, બટેટા, ડુંગળી, લસણ, જીરું, વરિયાળી અને ઇસબગુલનું સમાવેશ થાય છે.

કઈ કંપનીના હેઠળ મળે છે વીમા

સરકાર દ્વારા શરૂ કરવામાં આવેલી આ યોજનાનુ અમલીકરણ એગ્રીકલ્ચર ઈન્સ્યોરન્સ કંપની ઓફ ઈન્ડિયા લિમિટિડ સાથે કરવામાં આવ્યું છે. તેમાં એએસઆઈ પ્રીમિયમ એકત્રિત કરે છે, અને ગણતરી કરે છે, લાગુ પડતા દાવાઓને મંજૂર કરે છે તેમજ સંબંધિત સરકાર પાસેથી દાવાઓનો હિસ્સો મેળવે છે અને નોડલ બેંકો દ્વારા દાવાઓનું સમાધાન કરે છે.

આ યોજના વિસ્તારના અભિગમ પર લાગુ કરવામાં આવી છે. તાલુકો રાજ્યમાં વીમાનું એકમ છે. યોજના હેઠળના દાવાની ગણતરી તે વર્ષ માટે હેક્ટર દીઠ ઉપજમાં થયેલા ઘટાડાના આધારે છેલ્લા પાંચ/ત્રણ વર્ષના હેક્ટર દીઠ સરેરાશ ઉપજના આધારે થ્રેશોલ્ડ ઉપજની સરખામણીમાં કરવામાં આવે છે. રાજ્ય સરકારના કૃષિ વિભાગ દ્વારા હાથ ધરવામાં આવતા ક્રોપ કટિંગ પ્રયોગોના આધારે હેક્ટર દીઠ ઉપજનો અંદાજ છે.

યોગ્યતાના માપદંડ

સૂચિત વિસ્તારોમાં સૂચિત પાક ઉગાડતા તમામ ખેડૂતો કવરેજ માટે પાત્ર છે.

ફરજિયાત ધોરણે: તમામ ખેડૂતો સૂચિત પાક ઉગાડતા અને નાણાકીય સંસ્થાઓ પાસેથી મોસમી કૃષિ કામગીરી (SAO) લોન મેળવે છે એટલે કે લોનધારક ખેડૂતો.

સ્વૈચ્છિક ધોરણે: સૂચિત પાક ઉગાડતા અન્ય તમામ ખેડૂતો (એટલે ​​કે લોન ન લેનાર ખેડૂતો) જેઓ આ યોજનાની પસંદગી કરે છે.

યોજનાના લાભો

આ યોજનામાં તમામ ખેડૂતો ભાગ લઈ શકે છે. કુદરતી આફતો, જીવાત અને રોગોના પરિણામે કોઈપણ સૂચિત પાક નિષ્ફળ જવાની સ્થિતિમાં ખેડૂતોને આર્થિક સહાય પૂરી પાડવામાં આવે છે.

યોજનાનો લાભ કેવી રીતે મેળવવો

નોટિફાઇડ વિસ્તારમાં નોટિફાઇડ પાક ઉગાડતા ખેડૂતો અને નાણાકીય સંસ્થાઓ પાસેથી મોસમી કૃષિ ઓપરેશન લોન (ક્રોપ લોન) મેળવે છે તે ફરજિયાતપણે આવરી લેવામાં આવે છે. જ્યારે, અન્ય ખેડૂતો કે જેઓ પાક લોન લેતા નથી, તેઓ નોડલ બેંકને સૂચિત પાક માટે પ્રીમિયમ ચૂકવીને સ્વેચ્છાએ આ યોજનામાં ભાગ લઈ શકે છે.