એગ્રીકલ્ચરલ ટેકનોલોજી મેનેજમેન્ટ એજન્સી(આત્મા) એ જીલ્લા કક્ષાએ કાર્યરત રજીસ્ટર્ડ સોસાયટી છે જે જીલ્લાના ટકાઉ કૃષિવિકાસ માટે જીલ્લાની તમામ કૃષિ સંલગ્ન સંસ્થાઓની સાથે રહીને ખુડૂતોના સર્વાંગી વિકાસ માટે કામ કરે છે. આ યોજનાનું મુખ્ય કાર્ય જીલ્લાની તમામ સંશોધન અને વિસ્તરણ પ્રવૃતિઓનું સંકલન કરવું તેમજ પબ્લીક એગ્રીકલ્ચર ટેકનોલોજી વ્યવસ્થાનું વિકેન્ફ્કીરણ કરવાનું છે.
આત્મા યોજના હેઠળ જીલ્લાના તમામ તાલુકા તથા ગામોના ખેડૂતો માટે તેમની જરૂરિયાત આધારિત પ્રવૃત્તિઓ હાથ ધરવા માટે ગ્રામ્ય કક્ષાએ જાહેર સંસ્થાઓ, ખાનગી સંસ્થાઓ, એનજીઓ, પેરા એકસ્ટેન્શન વર્કર અને પ્રાઈવેટ ઈનપુટ ડીલરના સહિયારા પ્રયત્નોથી ગામોમાં જુદા જુદા રસ ધરાવતા ખેડૂતોના જૂથો (ફાર્મર્સ ઈન્ટરેસ્ટ ગૃપ્સ)ની રચના કરવી એ પાયાની પ્રવૃત્તિ છે.
આત્મા યોજનામાં પરંપરાગત અનાજની સાથે સાથે કઠોળ, તેલીબિયાં અને બાગાયતની ઉત્પાદકતા વધારવા માટે તાલીમ આપવામાં આવી છે. આ અંતર્ગત મહિલાઓના જૂથો બનાવીને તેમને ટેકનિક અને આધુનિક ખેતીની તાલીમ પણ આપવામાં આવી રહી છે.
આત્મા યોજના હેઠળ ખેડુતોને તાલીમ
આજના આધુનિક યુગમાં જીવનશૈલી સંપૂર્ણપણે બદલાઈ ગઈ છે. મશીનો અને ટેક્નોલોજી વિના આજના સમયમાં કોઈ કામ શક્ય નથી. આપણે માત્ર શહેરોની જ વાત નથી કરી રહ્યા, પરંતુ ગામડાઓમાં પણ હવે ખેતીથી લઈને રોજિંદા કામમાં આધુનિક મશીનો અને નવી તકનીકોનો ઉપયોગ થઈ રહ્યો છે. તેનાથી ખેતીમાં જોખમ ઘટ્યું છે, ખેડૂતોની મજૂરી, સમય અને ખેતીના ખર્ચમાં પણ ઘણી બચત થઈ છે. કેન્દ્ર સરકારની આત્મા યોજનાને કારણે આ શક્ય બન્યું છે, જેના હેઠળ ખેડૂતોને આધુનિક ખેતીની તાલીમ આપવામાં આવે છે અને નવી કૃષિ તકનીકો વિશે પણ જણાવવામાં આવે છે.
યોજનાનો ઉદ્દેશ્ય
આ યોજનાનો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય એ છે કે ખેડૂતોએ માત્ર ખેતી પૂરતું જ સીમિત ન રહેવું જોઈએ, પરંતુ ટેક્નોલોજી અને મશીનોનો ઉપયોગ કરતા શીખવું જોઈએ. આ દિવસોમાં ગ્રામીણ મહિલાઓને પણ આત્મા યોજના સાથે જોડવામાં આવી રહી છે, જેથી ગામડામાં જાતિગત ભેદભાવને દૂર કરીને મહિલાઓને પણ કૃષિ ક્ષેત્રે આત્મનિર્ભર બનાવી શકાય.
વૈજ્ઞાનિકો અને નિષ્ણાતો આપે છે તાલીમ
આત્મા યોજના હેઠળ, ભારતીય કૃષિ સંશોધન પરિષદ (ICAR) તેના કૃષિ વિજ્ઞાન કેન્દ્રો (KVKs) ની મદદથી ખેડૂતોની તકનીકી મૂલ્યાંકન, પ્રદર્શન અને ક્ષમતા વિકાસ હાથ ધરે છે. આ કામમાં કૃષિ વૈજ્ઞાનિકો અને નિષ્ણાતો પોતે ખેડૂતોને મદદ કરે છે. ખેડૂતોને, પછી તે સ્ત્રી હોય કે પુરૂષ, તેમને ચોખા, ઘઉં, કઠોળ, બરછટ અનાજ અને પોષક-અનાજનું ઉત્પાદન અને ઉત્પાદકતા કેવી રીતે વધારવી તે જણાવવામાં આવે છે.
આ યોજનામાં મહિલા અને પુરૂષ ખેડૂતોને આધુનિક ખેડૂત બનવા માટે તાલીમ આપવામાં આવે છે, જેના માટે તાલીમ, પ્રદર્શન, અભ્યાસ, મુલાકાતો, ખેડૂત મેળાઓ, ખેડૂત જૂથોનું આયોજન અને ફાર્મ-સ્કૂલ ચલાવવા વગેરેનો સમાવેશ થાય છે. આ યોજનાનો લાભ લઈને, તમે આધુનિક ખેતીની યુક્તિઓ અને નવી કૃષિ તકનીકો શીખવા માટે તમારા નજીકના કૃષિ વિજ્ઞાન કેન્દ્રો (KVK) અથવા કૃષિ વિભાગની નજીકની કચેરીનો પણ સંપર્ક કરી શકો છો.
મહિલાઓ માટે વરદાનરૂપ છે આ યોજના
પુરૂષ ખેડૂતો સરળતાથી આધુનિક ખેતી, તકનીકો અને મશીનો સાથે જોડાઈ જાય છે, પરંતુ ઘણા ગામડાઓમાં રૂઢિચુસ્ત વિચારસરણીને કારણે, સ્ત્રીઓ માત્ર પરંપરાગત રીતે ખેતી કરે છે, જેમાં ઘણી મહેનત અને સમય લાગે છે. આ જ કારણ છે કે આત્મા યોજના હેઠળ મહિલાઓને પણ નવા જમાનાની ખેતી શીખવવામાં આવી રહી છે, જેથી તેઓ પુરૂષોની સાથે ખભે ખભા મિલાવીને ખેતીના ક્ષેત્રમાં વધુ સારું પ્રદર્શન કરી શકે. તકનીકોનો ઉપયોગ કરીને, ખેડુતો ઓછા પ્રયત્નો સાથે ઉત્પાદકતા વધારી શકે છે. આ પદ્ધતિઓથી ખેતીનો ખર્ચ પણ ઓછો થાય છે, જેના કારણે મહિલાઓ પણ ચાર પૈસા વધુ કમાઈ શકે છે. નિષ્ણાંતો પણ માને છે કે વૈજ્ઞાનિક ખેતીથી ઓછા ખર્ચે સારી ઉપજ મેળવી શકાય છે.
લાખો ખેડુતો લઈ ચુક્યા છે તાલીમ
આત્મા યોજના હેઠળ, કૃષિ વિજ્ઞાન કેન્દ્રો ખેડૂતોના ખેતરોમાં સમયાંતરે વૈજ્ઞાનિક ખેતીની તાલીમ આપે છે. અત્યાર સુધીમાં દેશના લાખો ખેડૂતો આત્મા યોજના હેઠળ તાલીમ લઈને સારી કમાણી કરી રહ્યા છે. પરંપરાગત પાકો ઉપરાંત કઠોળ, તેલીબિયાં, બાગાયત અને અનાજની ઉત્પાદકતા વધારવાની સાથે મશરૂમ સુગંધિત છોડની ખેતી, નારિયેળ, કાજુ અને વાંસની ખેતી વિશે માહિતી આપવામાં આવે છે.
આ જરૂરી પણ છે કારણ કે આપણા દેશમાં ખેતી માટે ફળદ્રુપ જમીન છે, પરંતુ ખેડૂતો તેમની મહેનત પ્રમાણે ઉત્પાદન મેળવી શકતા નથી. આ કામ માત્ર પરંપરાગત ખેતી પૂરતું મર્યાદિત રહેવાથી શક્ય નથી, તેથી આધુનિક ખેતી અને નવી ટેકનિક સાથે જોડાવા માટે ખેડુતોને પ્રોત્સાહિત કરવામાં આવી રહ્યા છે.
વર્ષ 2005-06માં શરૂ થયેલી એગ્રીકલ્ચર ટેક્નોલોજી મેનેજમેન્ટ એજન્સી એટલે કે આત્મા યોજનામાંથી તાલીમ લીધા બાદ હવે ઘણા ખેડૂતો પરંપરાગત પાકોની સાથે બાગાયતી પાકોનું ઉત્પાદન કરી રહ્યા છે. આ સાથે તેઓ ખેતીમાં આવક વધારવાની પદ્ધતિઓ અપનાવીને સારી આવક પણ મેળવી રહ્યા છે. ઘણી મહિલા ખેડૂતોએ પણ આત્મા યોજનામાં જોડાઈને પોતાના ખેતરોને હરિયાળા બનાવ્યા છે.
આ પણ વાંચો:સોઈલ હેલ્થ કાર્ડની મદદથી ખેતી કરવી બનશે સરળ, જાણો સંપુર્ણ માહિતી
Share your comments