ખેતી માટે અનેક પ્રકારની કૃષિ મશીનરી અથવા સાધનોની જરૂર પડે છે, જેના દ્વારા ઘણા મુશ્કેલ કાર્યો ઓછા સમય અને મહેનતમાં પૂર્ણ કરી શકાય છે. દરેક કૃષિ મશીન ખેતીમાં પોતાની અહમ ભૂમિકા ભજવે છે. ખેતીના સાધનોનો ઉપયોગ ખેતરમાં ખેડાણથી લઈને પાકની હેરફેર સુધીના મુશ્કેલ કાર્યોને સરળ બનાવવા માટે થાય છે. નાના ખેતરો અથવા બગીચાઓમાં સિંચાઈ માટે પાણીના પંપની જરૂર હોય છે, પરંતુ દરેક ખેડૂત માટે તે ખરીદવું શક્ય નથી કારણ કે તેની કિંમત ઘણી વધારે છે. આવી સ્થિતિમાં ખેડૂતોએ જાતે જ પાણી ભરીને પોતાના ખેતરમાં સિંચાઈ કરવી પડે છે, જેમાં ઘણો સમય અને મહેનત લાગે છે. ખેડૂતોની આ સમસ્યાને જોઈને બિહારના પૂર્ણિયા જિલ્લાના લોહિયાનગરના ચંદી ગામમાં રહેતા ખેડૂત શશિભૂષણ સિંહે સ્વદેશી જુગાડની મદદથી ખેતરોની સિંચાઈની સાથે અન્ય કાર્યોને સરળ બનાવવા માટે 'પણભરણા જુગાડ' બનાવ્યું છે.
કેટલાય લિટર પાણી વહન કરવું પડ્યું
ખેડૂત શશિભૂષણ સિંહ મુખ્યત્વે શાકભાજીની ખેતી કરે છે પરંતુ અનાજના પાકનું ઉત્પાદન પણ કરે છે. ખેતી દરમિયાન, દૂરના ખેતરોમાં પાણીનો કોઈ સ્ત્રોત નથી. આ સ્થિતિમાં, પાણી દ્વારા નાના કામો કરવા જરૂરી છે, જેમ કે સિંચાઈ માટે, દવા અને હર્બિસાઇડ્સનો છંટકાવ, એકર દીઠ 150 લિટર પાણી મજૂરો દ્વારા અથવા 1-2 કિલોમીટર સુધી વહન કરવું જોઈએ. આ ઉપરાંત મજૂરી પર નિર્ભરતાને કારણે કામ સમયસર પૂર્ણ થઈ શક્યું નથી. સાથે જ ઉનાળામાં સમસ્યા વિકટ બની હતી અને પીવાના પાણીની પણ સમસ્યા સર્જાઈ હતી. તેઓને દરરોજ સક્શન પાઇપમાંથી પાણી ભરવા અને બહાર કાઢવામાં મુશ્કેલી પડી રહી હતી.
પછી એક દિવસ ખેડૂત શશી ભૂષણ વિભાગની પાઇપમાંથી પાણીનું કામ પૂરું કરીને ઘરે જઈ રહ્યો હતો અને તેને વિચાર આવ્યો કે કેમ ન પાઇપને ટૂંકી કાપીને દોરડાની મદદથી બોર કરીને ઓછું પાણી કાઢવું. આ પછી, ખેડૂતે બીજા જ દિવસે તેના વિચાર પર કામ કરવાનું શરૂ કર્યું અને ત્રણ ફૂટની પાઈપમાં ચેક વાલ્વ લગાવીને અનેક પ્રયાસો કર્યા બાદ દોરડા વડે એક સમયે લગભગ 5 લીટર પાણી કાઢવામાં સફળતા મળી. ખેડૂતે આ ઉપકરણને 'પાનભારણા જુગાડ' નામ આપ્યું કારણ કે તેનો ઉપયોગ નાના પ્રયોગો માટે થાય છે.
ખૂબ લોકપ્રિયા થયુ જુગાડ
'પણભરના જુગાડ' નજીકના ખેડૂતોમાં ખૂબ જ લોકપ્રિય થવા લાગ્યું અને આ જુગાડની ચર્ચા વિભાગના અધિકારીઓ અને ખેડૂતો વચ્ચે ઘણી તાલીમોમાં થઈ. ખેડૂતે આ ઉપકરણનો વિસ્તાર કર્યો, જેના પછી ઘણા ખેડૂતોને તેનો લાભ મળ્યો. ખેડૂત શશિભૂષણ સિંહના જણાવ્યા અનુસાર આ સ્વદેશી જુગાડ બનાવવા માટે 250 થી 300 રૂપિયાનો ખર્ચ થાય છે. ખેડૂતના મતે આ દેશી જુગાડ વેસ્ટ મટિરિયલનો ઉપયોગ કરીને પણ બનાવી શકાય છે. આ જુગાડ દ્વારા એક સમયે 5 થી 7 લીટર પાણી સરળતાથી કાઢી શકાય છે.
200 ખેડૂતોએ પાનભારણા જુગાડ અપનાવ્યો
ખેડૂત શશિભૂષણ સિંહના આ પાનભારણા જુગાડને નજીકના 200 જેટલા ખેડૂતો અપનાવ્યો છે. તેમજ દૂર દૂરના ઘણા ખેડૂત ભાઈઓ તેને અપનાવી રહ્યા છે. તેના ફાયદાના સમાચાર માહિતીના વિવિધ માધ્યમો દ્વારા દેશના અન્ય જિલ્લાઓમાં ફેલાય રહ્યા છે.
Share your comments