રાસાયણિક ખેતી છોડી દેશના અનેક ખેડૂતો આજે જૈવિક ખેતી તરફ આગળ વધી રહ્યા છે. આ સંજોગોમાં જૈવિક અળસીયા અથવા વર્મીકમ્પોસ્ટના ખાતરની માંગ વધી ગઈ છે. જો તમે ગામમાં રહીને કોઈ એવો બીઝનેસ શોધી રહ્યા છો કે જેથી લાખોની કમાણી કરવા સાથે ઘણું ઓછું રોકાણ થાય છે તો ખાતરનો બીઝનેસ તમારા માટે શ્રેષ્ઠ આઈડિયા છે.
હરિયાણાના કરનાલના રહેવાસી યુવા ખેડૂત નિર્મલ સિંહ સિદ્ધ આ બિઝનેસથી વર્ષના 20 લાખ રૂપિયાનો કારોબાર કરી રહ્યા છે. આ સમયમાં તેઓ મલ્ટીનેશનલ કંપનીઓમાં કામ કરતા હતાં. તો ચાલો જાણીએ નિર્મલ સિંહ પાસેથી વર્મીકમ્પોસ્ટ બિઝનેસનું સંપૂર્ણ ગણિત
ખૂબ જ ઓછા રોકાણ સાથે શરૂ કરો બિઝનેસ
નિર્મલ સિંહનું કહેવું છે કે તે મલ્ટીનેશનલ કંપનીમાં આશરે દોઢ લાખ રૂપિયા વેતન ધરાવતા હતા. પણ નોકરી છોડી આ કારોબારમાં આવવા પાછળનું સૌથી મોટું કારણ કેટલીક સ્વાસ્થ્ય સંબંધિત સમસ્યા હતી. આપણે આજે દરેક પાક રાસાયણિક ખેતી મારફતે ઉગાડી રહ્યા છીએ. મારી પોતાની જમીન પર પણ રાસાયણીક ખાતરથી ખેતી કરવામાં આવતી હતી. ત્યારે મને એવું લાગ્યું કે ક્યાંકને ક્યાંક આપણે જમીનથી દૂર થઈ રહ્યા છીએ. માટે મે બિઝનેસની શોધખોળ કરવાની શરૂઆત કરી હતી કે જેથી મને સારી આવક મળી શકે અને ફેમિલીનું ધ્યાન પણ રાખી શકાય. બીજી બાજુ મલ્ટીનેશનલ કંપનીઓમાં કામનું પ્રેસર રહે છે, પણ હું અહીં મેન્ટલી ઘણો મુક્ત છું. આ સાથે જ લોકોને રોજગારી પણ આપી રહ્યો છું. તેમનું કહેવું છે કે જોબ કોઈ ચીજનો ઉકેલ નથી. અમે લોકોને એક અલગ માર્ગ શોધવો જોઈએ, ખૂબ જ ઓછું રોકાણ કરવી આ બિઝનેસથી સારી કમાણી મેળવી શકાય છે. સૌથી સારી વાત એ છે કે આ માટે ગામમાં જ કાચા મટેરિયલ (છાણ વગેરે) સરળતાથી મળે છે.
ઓછી સ્પર્ધા છે?
તે કહે છે કે આ કામ શરૂ કરવા પાછળનું સૌથી મોટું કારણ એ પણ હતું કે તેમા પ્રતિસ્પર્ધા ઘણી ઓછી હતી. સાથે જ વર્મીકમ્પોસ્ટ માટે કોઈ પાક્કા સેડ તૈયાર કરવા પડે છે. સામાન્ય રીતે ખેતીની જમીન પર જ વર્મીકમ્પોસ્ટ તૈયાર કરી શકાય છે. તેમણે કહ્યું કે લો ઈન્વેસ્ટમેન્ટમાં આ કારોબારની શરૂઆત કરી શકાતી હતી. સાથે કાચા બેડનો ફાયદો છે કે નેચરલ વાતાવરણમાં જે ખાતર તૈયાર થશે તે વધારે લાભદાયક રહેશે. ખુલ્લા રાખવાથી હવા એર કુલરનું કામ કરે છે. જ્યારે કાચા બેડ એવી રીતે તૈયાર થાય છે કે હવા પૂર્વથી કે પશ્ચિમથી વહે તો તે વેન્ટીલેશનનું કામ કરે છે.
શું છે વર્મી કમ્પોસ્ટ
કાચા છાણને વોર્મ્સ ખાઈને ડિકમ્પોઝ કરી રહ્યા છે. તેનાથી વર્મીકમ્પોસ્ટ તૈયાર થાય છે. કાચા છાણ ખાતરોમાં સીધા નાંખવાથી ઉધઈ પૈદા થાય છે. જ્યારે વર્મીકમ્પોસ્ટ કાચા છાણના ખાતરથી આઠ ગણી વધારે શક્તિ મળે છે. ચોખા, ઘઉંની જૈવિક ખેતી માટે આ ઉપયુક્ત હોય છે. જ્યાં એક એકરમાં કાચા છાણ ખાતર આઠ ટ્રોલિય નાંખવામાં આવે છે. જ્યારે વર્મીકમ્પોસ્ટની એક ટ્રોલી ખાતરથી સારું ઉત્પાદન મળે છે. હકીકતમાં વર્મ્સ કાચા છાણને ખાઈ ડિકમ્પોઝ કરે છે, જેથી તેમાં પ્રાકૃતિક મેન્યૂએસિડ નિકળે છે,જે ખાતરને શક્તિ આપે છે. વર્મીકમ્પોસ્ટમાં 14થી વધારે પ્રકારના પોષક તત્વ હોય છે.
વર્મી કમ્પોસ્ટ કેવી રીતે તૈયાર થાય છે?
સૌથી પહેલા એવી જગ્યાની પસંદગી કરવી કે જ્યાં પાણી ભરાતુ ન હોય, જ્યારે બેડ માટે જમીનને એવો શેપ આપવામાં આવે છે, જ્યા પાણી સાઈડમાંથી નિકળી જાય છે. હવે સૌથી પહેલા પ્લાસ્ટીક સીડને જમીન પર બિછાવવામાં આવે છે. ત્યારબાદ આજુબાજુમાં એક ઈટની દિવાલ બનાવવામાં આવે છે, જેથી વર્મીકમ્પોસ્ટ બહાર નિકળતા નથી. ત્યારબાદ કાચા છાણને નાંખવામાં આવે છે. હવે તેમાં બે ત્રણ દિવસ પાણી લગાવવામાં આવે છે, જેથી મિથેન ગેસ પેદા થાય છે અને નિકળી જાય છે. છાણને ઠંડા થયા બાદ તેની ઉપર અળસીયા નાંખવામાં આવે છે. હવે પરાલીથી ઢાકી તેમાં પાણી આપવામાં આવે છે. હવે અળસીયાના જીન માટે પાણી જ મહત્વનો સ્રોત છે. આ બેડની લંબાઈ 30 ફૂટ અને પહોંળાઈ 9 ફૂટ રાખવામાં આવે છે.
Share your comments