2030 સુધી ભારત થઈ જશે FMD રોગથી મુક્ત, થઈ રહ્યો ઝડપથી કામ: રાજીવ રંજન

ડેરી અને પશુપાલન ક્ષેત્ર માટે આવનારો સમય ખૂબ જ સોનેરી છે, કારણ કે કેન્દ્ર સરકાર તેના પર સતત કામ કરી રહી છે. તાજેતરમાં, પશુપાલન મંત્રાલયના એક કાર્યક્રમમાં, કેન્દ્રીય ડેરી અને પશુપાલન મંત્રી રાજીવ રંજને પોતે જાહેરાત કરી હતી કે વર્ષ 2025 સુધીમાં, ભારત ફૂટ-એન્ડ-માઉથ (FMD) રોગને નિયંત્રિત કરી લેશે, જ્યારે 2030 સુધીમાં ભારત તેથી મુક્ત થઈ જશે. આ અંગે વધુ ઝડપે કામ શરૂ થયું છે. જો કે, FMD રસીકરણ અંગે ગામ-થી-ગામ અને શહેર-શહેર ઝુંબેશ પહેલેથી જ ચાલી રહી છે.

91 કરોડથી વધુ રસી આપવામાં આવી

મંત્રીએ એમ પણ કહ્યું કે અત્યાર સુધીમાં FMDની 91 કરોડ રસી પ્રાણીઓને આપવામાં આવી છે. બ્રુસેલોસિસને કાબુમાં લેવા માટે પણ તૈયારીઓ ચાલી રહી છે. આ માટે પણ ચાર કરોડથી વધુ રસી આપવામાં આવી છે. મંત્રીનું કહેવું છે કે FMD-બ્રુસેલોસિસના નિયંત્રણ સાથે ડેરી ઉત્પાદનોની નિકાસ વધશે. આ ઉપરાંત, સરકાર દેશના 11 રાજ્યોમાં FMD ફ્રી કન્ટેઈનમેન્ટ ઝોન બનાવવા પર પણ કામ કરી રહી છે

માંસ અને ડેરી ઉત્પાદનોનો અવરોધ દૂર થશે

ઘણા દેશોને FMD મુક્ત જાહેર કરવામાં આવ્યા છે. કારણ કે અત્યાર સુધી આ રોગની સારવારના નામે માત્ર રસી જ છે. જો કે સરકારનું માનવું છે કે સરકાર એફએમડી રસીકરણ પાછળ કરોડો રૂપિયા ખર્ચે છે. કારણ કે આ એક વાયરસથી થતો રોગ છે, તેના સક્રિય થવા અને ફેલાવવાનો કોઈ નિશ્ચિત સમય નથી. આને ધ્યાનમાં રાખીને કેન્દ્ર સરકાર પાયલોટ પ્રોજેક્ટ તરીકે નવ રાજ્યોમાં FMD ફ્રી ઝોન બનાવવાની તૈયારી કરી રહી છે. આનો સૌથી મોટો ફાયદો એ થશે કે FMD રોગને કારણે માંસ, ડેરી ઉત્પાદનો અને દૂધની નિકાસમાં આવતી મોટી અડચણ દૂર થશે.

એફએમડી રોગથી પશુને બચાવવાના ઉપાય

પશુ નિષ્ણાતો મુજબ FMD રોગથી બચવા માટે એ જરૂરી છે કે આપણે તેના લક્ષણો જાણીએ. ઉપરાંત, તેના ફેલાવાના કારણો જાણવા જોઈએ જેથી તેને નિયંત્રિત કરી શકાય. તેમજ જો કોઈ પ્રાણીને આ રોગ થાય તો તે સમયે શું કરવું તે જાણવું ખૂબ જ જરૂરી છે. તો જ તે FMD ફ્રી ઝોન બનાવવામાં મદદ કરશે. ડૉ. સજ્જન સિંહ કહે છે કે એફએમડી માત્ર ગાય, ભેંસ, ઘેટા અને બકરા જેવા દૂધાળા પ્રાણીઓમાં જ નહીં પરંતુ ઘોડા જેવા પ્રાણીઓમાં પણ જોવા મળે છે. એટલા માટે તેના લક્ષણો ઓળખવા ખૂબ જ જરૂરી છે. કારણ કે જલદી તમે લક્ષણોને ઓળખશો તો તમે તેને ફેલતા રોકી શકો છો.

એફએમડી રોગના લક્ષણ

• પ્રાણીને 104 થી 106 F નો તાવ હશે.
• FMD થી પીડિત પ્રાણીની ભૂખ ઓછી થશે.
• FMD થી પીડિત પ્રાણી સુસ્ત બની જાય છે.
• પ્રાણીના મોંમાંથી વધુ પડતી લાળ ટપકવા લાગે છે.
• મોં શુષ્ક થઈ જાય છે અને અંદર અને બહાર ફોલ્લા થાય છે.
• ખાસ કરીને પ્રાણીની જીભ અને પેઢા પર ફોલ્લાઓ વિકસે છે.
• પ્રાણીના ખૂર વચ્ચેની જગ્યામાં ઘા વિકસે છે.
• જો પ્રાણી ગર્ભવતી હોય તો તે ગર્ભપાત કરે છે.
• પશુના આંચળમાં સોજો આવવાથી દૂધ આપવામાં મુશ્કેલી પડે છે.
• FMD પણ પ્રાણીઓમાં વંધ્યત્વનું કારણ છે.

આ પણ વાંચો:ટ્રેસિબિલિટી સિસ્ટમ બદલી નાખશે ડેરી સેક્ટરની તસ્વીર, ગ્રાહકો અને કંપની બન્નેને થશે ફાયદા