ડેરી ફાર્મ કેવી રીતે શરૂ કરવું

ખેડૂતોની આજીવિકા વધારવા અને તેમને ખેતી તેમજ ફૂડ પ્રોસેસિંગ અને ડેરી ઉત્પાદનો સંબંધિત વ્યવસાયો સાથે જોડવા માટે ભારતમાં આત્મનિર્ભર ભારત અભિયાન ચલાવવામાં આવી રહ્યું છે. આ અભિયાન હેઠળ ખેડૂતોની આવક બમણી કરવાનો લક્ષ્યાંક નક્કી કરવામાં આવ્યો છે. જો કે ખેડૂત ભાઈઓને બમણી આવક મેળવવા માટે દૂર જવાની જરૂર નથી, પરંતુ તેમની ખેતીમાં સ્માર્ટ વર્કિંગથી તેઓ સારો નફો કમાઈ શકે છે. પશુપાલન અને ડેરી વ્યવસાય એ સ્માર્ટ વર્કિંગના આ કાર્યોમાંથી એક છે. ડેરી ફાર્મિંગનો વ્યવસાય ખેતીની સાથે ખેડૂતોને સારી આવક પણ આપી શકે છે. આ માટે તમે પશુપાલનમાં ગાય-ભેંસનું ડેરી ફાર્મ ખોલી શકો છો.

ડેરી ફાર્મિંગ એ નફાકારક સોદો છે

માત્ર ભારતમાં જ નહીં પરંતુ દુનિયા ભરમાં ડેરી ફાર્મ પોતાના પગ ફેલાવી રહ્યું છે, જેમાં ખેડૂતો ગાય-ભેંસના ઉછેર દ્વારા સારો નફો મેળવી શકે છે. ભારતમાં ગાય અને ભેંસ ઉછેરનો વ્યવસાય પ્રાચીન કાળથી આગળ વધી રહ્યો છે તે સ્પષ્ટ છે. ભૂતકાળમાં પશુપાલન માત્ર એક શોખ હતો, પરંતુ જો તમે થોડી સમજ, જ્ઞાન અને આયોજન સાથે ડેરી વ્યવસાયમાં પગ મુકો તો આજે તે નફાકારક સોદો સાબિત થઈ શકે છે.

ડેરી ખોલતા પહેલા તાલીમ જરૂરી છે

જો તમે ડેરી ફાર્મિંગ શરૂ કરવા માંગતા હો, તો શરૂઆતથી જ ઘણી બાબતો ધ્યાનમાં રાખવી ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. પશુપાલનને લગતી બાબતોને ધ્યાનમાં રાખીને તાલીમ લેવી જરૂરી છે. ભારત સરકાર દ્વારા માન્યતા પ્રાપ્ત એવી ઘણી સંસ્થાઓ છે જે તમને પશુપાલન તાલીમમાં પશુ આરોગ્ય, પોષણ અને જાળવણી સંબંધિત બધું શીખવે છે. આ સંસ્થાઓમાં તાલીમ લેવા માટે તમારી ઉંમરથી કોઈ ફરક પડતો નથી, જે મહત્વનું છે તે તમારા જુસ્સા અને શીખવાની ધગસ પર છે.

હાઉસિંગ મેનેજમેન્ટ પર વિશેષ ધ્યાન આપો

ડેરી ફાર્મ ખોલતા પહેલા, યોગ્ય સ્થાન પસંદ કરો. એવી જગ્યાએ ડેરી ખોલો જ્યાં હવા, પાણી, વીજળી, ઘાસચારાની યોગ્ય વ્યવસ્થા હોય. શહેરથી દૂર એવી ડેરી ખોલો જ્યાં વાતાવરણ ઘોંઘાટ ન હોય. જો તમારી આવાસ વ્યવસ્થા પ્રાણીઓ માટે આરામદાયક અને આરામદાયક હશે, તો દૂધ ઉત્પાદન ચોક્કસપણે વધશે.

પશુપાલન વ્યવસાયને સફળ બનાવવા માટે આ ૧૦ બાબતો ધ્યાનમાં રાખો

• પ્રાણીઓને પાણી ભરાયેલી જગ્યાએ ન રાખો.
• પ્રાણીઓને સૂકી માટી અથવા સૂકી જમીન પર રાખો.
• સમયસર અને કાળજીપૂર્વક રસી મેળવો.
• માંદગીના કિસ્સામાં, તરત જ પશુચિકિત્સકનો સંપર્ક કરો.
• ખોરાક સમયસર અને યોગ્ય માત્રામાં આપો.
• નવા પશુઓ સ્વસ્થ અને દૂધિયા ખરીદો.
• કૃમિનાશક દવા સમયસર આપો.
• જો બહારના પરોપજીવી હોય તો જલ્દી દવા લગાવો.
• પશુ, બિડાણનું માળખું, છત સ્વચ્છ રાખો.
• પ્રાણીઓની આસપાસ કોઈપણ પ્રકારની ગંદકી ન રાખવી.

ડેરી ફાર્મિંગ માટે લોન

ભારત સરકારે પશુપાલન અને ડેરી વ્યવસાયને સુધારવા માટે યોજનાઓ અમલમાં મૂકી છે. જો તમે પણ પશુપાલનના વ્યવસાયમાં જોડાવાનું મન બનાવી લીધું હોય, તો તમે ઘણી સરકારી અને બિન-સરકારી સંસ્થાઓ પાસેથી ડેરી ફાર્મ માટે લોન લઈ શકો છો. આ માટે તમારે ફક્ત તમારા કેટલાક દસ્તાવેજો સબમિટ કરવાના રહેશે જેમ કે- NOC, ડેરી ફાર્મ પ્લાન, વીજળીનું બિલ, આધાર કાર્ડ, ડેરીનો લેટેસ્ટ ફોટો વગેરે. અધિકારીઓ તમને વેરિફિકેશન કરશે અને જો ઓથોરિટી સંતુષ્ટ થશે તો તમે ૫-૧૦ લાખ સુધીની લોન મેળવી શકો છો. પશુપાલન અને ડેરી વ્યવસાયમાં લોનની ઘણી વિશેષતાઓ છે, જેમ કે- તમારે લોનની રકમ એક જ વારમાં નહીં પરંતુ હપ્તામાં જમા કરાવવાની હોય છે, આ સિવાય સરકારી યોજનાઓ હેઠળ ઘણા હપ્તાઓ પણ માફ કરવામાં આવે છે.

આ પણ વાંચો: ડ્રોન ખેડૂતોની 'ત્રીજી આંખ' બની શકે છે