માછલી ઉછેર માટે પણ ખેતીની જેમ બીજની જરૂર પડે છે. તફાવત ફક્ત એટલી છે કે માછલી ઉછેર માટે બે પ્રકારના બીજનો ઉપયોગ થાય છે, જ્યારે ખેતી માટે એક બીજનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.માછલી ઉછેર માટે વપરાતા બે બીજની જો અમે વાત કરીએ તો પહેલો છે જીરું અને બીજો છે આંગળીનું કદ. નામ સૂચવે છે તેમ, માછલી ઉછેરમાં જીરુંનું કદ સૌથી નાનું હોય છે અને એમ પણ માછલીની સફર આ જીરાના કદના બીજથી જ શરૂ થાય છે. જો કે એ અલગ વાત છે કે બીજથી એક થી દોઢ કિલો માછલી સુધીની મુસાફરીની ટકાવારી ખૂબ ઓછી હોય છે. મત્સ્ય નિષ્ણાતોના મતે, તળાવમાં નાખવામાં આવેલ જીરાના કદના બીજમાંથી ફક્ત 25 થી 35 ટકા બીજ મોટી માછલીઓમાં ઉગે છે. એટલું જ નહીં, મોટી માછલી બનવા માટે, બીજને બે થી ત્રણ તળાવોમાંથી પસાર થવું પડે છે. આ પછી દેશના વિવિધ પ્રદેશોની પસંદગી અનુસાર માછલીઓની જાતો તૈયાર કરવામાં આવે છે. રોહુની જેમ, કટલા અને નૈની ખાસ કરીને ઉત્તર ભારત માટે તૈયા કરવામાં આવે છે.
દેશમાં માછલી ઉછેર માટે બીજ તૈયાર કરવામાં આવે છે
ફિશ હેચરી ચલાવતા વાયએમ ખાન કહે છે કે કોલકાતા અને આંધ્રપ્રદેશ ઉપરાંત, અન્ય સ્થળોની હેચરીઓમાં પણ માછલી ઉછેર માટે બીજ તૈયાર કરવામાં આવે છે. ત્રણ કદમાંથી, જીરાના કદના બીજ સૌથી વધુ વેચાય છે. આના એક હજાર બીજ પેકેટ પૂરા પાડવામાં આવે છે. તમે આ બીજ સીધા લાવી શકો છો અને તેને તળાવમાં પણ નાખી શકો છો. પરંતુ આમ કરવાથી બીજનો સફળતા દર ખૂબ જ ઓછો એટલે કે 25 ટકા સુધી આવશે, કેમ કે પરિવહન દરમિયાન જ મોટા પ્રમાણમાં બીજ બગડી જાય છે.
બીજને સફળ બનાવવા માટે આ કરો, ફાયદાકારક રહેશે
માછલી ખેડૂત વાય.એમ. ખાન કહે છે કે જો તમે હેચરીમાંથી બીજ લાવીને પહેલા નર્સરીમાં મૂકો છો, તો તે 35 થી 40 ટકા સફળ થાય છે. તમે બીજને ત્રણ થી છ મહિના સુધી નર્સરીમાં રાખી શકો છો. આ સમય દરમિયાન જીરું બીજ આંગળીના કદના અથવા 100 ગ્રામ જેટલા થઈ જાય છે. પછી તમે આ કદના બીજ તળાવમાં ટ્રાન્સફર કરી શકો છો. નર્સરીમાં બીજ રાખતી વખતે, તેમને સરસવની ખોળ અને ચોખાની ભૂકીનો પાવડર ખવડાવી શકાય છે. આમ કરવાથી માછલીઓમાં રોગો પણ ઓછા થાય છે.
આ પણ વાંચો: Milk Production: ફક્ત પશુઓને પૌષ્ટિક ખોરાક આપવાથી નથી, પરંતુ આમ પણ વધે છે દૂધ ઉત્પાદન
Share your comments