માછલીનું ઉત્પાદન વધારવા માટે ડ્રોન ટેક્નોલોજીનો ઉપયોગ કરવામાં આવશે: કેંદ્રીય પશુપાલન મંત્રી

કેન્દ્રીય મંત્રી લાલન સિંહે મત્સ્યોદ્યોગના ક્ષેત્રેમાં ડ્રોન ટેક્નોલોજી અને આ ક્ષેત્રમાં વિભાગ દ્વારા કરવામાં આવી રહેલા પ્રયાસો અંગે માહિતી આપી હતી. તેમણે કહ્યું કે વડાપ્રધાન મોદીના વિઝન અને પ્રયાસોના કારણે મત્સ્ય ઉછેરમાં વ્યાપક પરિવર્તન આવ્યું છે. આજે, ભારત વિશ્વનો બીજો સૌથી મોટો માછલી ઉત્પાદક દેશ છે અને વૈશ્વિક મત્સ્ય ઉત્પાદનમાં ભારતનું યોગદાન 8 ટકા છે. તેમણે કહ્યું કે જળચર કૃષિ ઉત્પાદનમાં પણ ભારત વિશ્વમાં બીજા ક્રમે છે. તે ટોચના ઝીંગા ઉત્પાદન અને નિકાસ કરનારા દેશોમાંનો એક છે અને ત્રીજો સૌથી મોટો કેપ્ચર ફિશરીઝ ઉત્પાદક છે. તેમણે એમ પણ કહ્યું કે સરકાર મત્સ્યઉદ્યોગ ક્ષેત્રે નિકાસ બમણી કરવા પર કામ કરી રહી છે.

માછલી ઉત્પાદનમાં નોંધપાત્ર વધારો

લાલન સિંહે કહ્યું કે છેલ્લા 10 વર્ષમાં ભારત સરકારે બ્લુ રિવોલ્યુશન, FIFD અને PMMSY જેવી યોજનાઓ દ્વારા મત્સ્યઉદ્યોગ અને જળચરઉછેરમાં રોકાણમાં નોંધપાત્ર વધારો કર્યો છે. આ સમયગાળા દરમિયાન કુલ રૂ. 38,572 કરોડનું રોકાણ કરવામાં આવ્યું છે, તેથી માછલી ઉત્પાદનમાં નોંધપાત્ર વધારો જોવા મળ્યો છે. 2014-15માં 4.79 લાખ ટનની સરખામણીએ 2022-23માં ઉત્પાદન વધીને 8.73 લાખ ટન થયું છે, જે 82 ટકાનો વધારો છે. તેમણે કહ્યું કે હવે ભારત માછલી ઉત્પાદનમાં આત્મનિર્ભર બની ગયું છે.

માછીમારોને રોજીરોટીનું સાધન મળશે

ઉપરાંત, કેન્દ્રીય પ્રાયોજિત પ્રધાનમંત્રી મત્સ્ય સંપદા યોજના હેઠળ ગંગા નદી, પટનાના દિઘા ઘાટમાં લલન સિંહ દ્વારા કુલ 1.50 લાખ માછલીની આંગળીઓ પુનઃસ્થાપિત કરવામાં આવી હતી. તેનો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય રાજ્યની વહેતી નદીઓમાં મુખ્ય કાર્પ માછલીઓની મૂળ પ્રજાતિઓને પુનઃસ્થાપિત કરવાનો છે, જેથી નદીઓમાં કાર્પ માછલીઓની ઘટતી જતી વસ્તીને પુનઃસ્થાપિત કરી શકાય અને નદીઓના કિનારે વસતા માછીમારોને જીવનના સાધનો મળી શકે. જણાવી દઈએ કે આ ક્રાયક્રમમાં બિહારની સીએમ નીતીશ કુમારમાં ઉપસ્થિત રહ્યા હતા.

માછીમારીમાં ડ્રોનનો ઉપયોગ અને ફાયદા

આ કાર્યક્રમમાં ડ્રોનનું પ્રદર્શન કરવામાં આવ્યું હતું જેનો હેતુ મત્સ્યઉદ્યોગમાં ડ્રોનના ઉપયોગ વિશે માહિતી આપવાનો હતો. ડ્રોન સમય અને મજૂરીના ખર્ચને ઘટાડવામાં મદદ કરે છે, જેમ કે માછલીનું બીજ રોપવું, ખોરાક આપવો અને કટોકટીમાં જીવન-બચત પુરવઠો પહોંચાડવો. આ સિવાય ડ્રોનનો ઉપયોગ માછલીઓનું પરિવહન કરવા, પાણીના વિસ્તારોનું સર્વેક્ષણ કરવા અને ડેટા એકત્રિત કરવા માટે પણ કરી શકાય છે.

ડ્રોન ટેક્નોલોજી, જે વિવિધ ક્ષેત્રોમાં તેના વ્યાપક ઉપયોગ માટે જાણીતી છે, તે હવે મત્સ્યઉદ્યોગ અને જળચરઉછેર ક્ષેત્રે સંશોધન કરવામાં આવી રહી છે. સર્વેલન્સ, ફાર્મ મેનેજમેન્ટ અને રોગની શોધ જેવા કાર્યોને વધારવાની ક્ષમતા સાથે, ડ્રોન ઉદ્યોગમાં ક્રાંતિ લાવવા માટે તૈયાર છે. વર્કશોપમાં ડ્રોનની નવીન એપ્લિકેશનો દર્શાવવામાં આવી હતી, ખાસ કરીને સ્ટોક એસેસમેન્ટ, પર્યાવરણીય દેખરેખ, ચોકસાઇ માછીમારી અને માછલી પરિવહન. વર્કશોપના ટેકનિકલ સત્રોએ NFDB ના મુખ્ય કાર્યકારી અધિકારી, ICAR- CIFRI ના નિયામક દ્વારા પ્રસ્તુતિઓ સાથે મત્સ્યઉદ્યોગમાં ડ્રોન ટેક્નોલોજીની એપ્લિકેશનો પર પ્રકાશ પાડ્યો હતો.