દેશમાં પશુપાલન આવકનો સૌથી મોટો સ્ત્રોત બની રહ્યો છે. ખેડૂતો ડેરી વ્યવસાયમાં જોડાઈને સારો નફો કમાઈ રહ્યા છે. દેશમાં ભેંસોની આવી અનેક જાતિઓ છે, જેનું પાલન-પોષણ કરીને ખેડૂતો મોટી આવક મેળવી રહ્યા છે. ભેંસોની નાગપુરી જાતિ પણ પશુપાલકોની પ્રિય છે. આ ભેંસ એક સિઝનમાં 1000 લીટરથી વધુ દૂધ આપવાની ક્ષમતા ધરાવે છે.
નાગપુરી ભેંસ કેવી રીતે ઓળખવી
આ ભેંસ મહારાષ્ટ્રના વિદર્ભ વિસ્તારની હોવાનું મનાય છે. તે ઘણા નામોથી ઓળખાય છે. ઘણી જગ્યાએ તેઓ આર્વી, બરારી, ચંદા, ગંગૌરી, ગૌલાઓગન, ગાઓલવી, ગૌરાણી, પુરંથડી, શાહી અને વર્હાડી નામોથી ઓળખાય છે. ભેંસની અન્ય જાતિઓની સરખામણીમાં નાગપુરી ભેંસનું શરીર નાનું અને હલકું હોય છે. રંગ સામાન્ય રીતે કાળો હોય છે. ચહેરા, પગ અને પૂંછડીની ટોચ પર સફેદ ફોલ્લીઓ છે. તેના શિંગડા લાંબા હોય છે. તેની સરેરાશ ઊંચાઈ લગભગ 135 સે.મી.
1200 થી 1500 લિટર દૂધ આપે છે
તમને જણાવી દઈએ કે આખા વર્ષ દરમિયાન કોઈ પણ દુધાળુ ગાય કે ભેંસ દૂધ આપતી નથી. તેઓ દોઢથી ત્રણ મહિના સુધી દૂધ આપે છે. નાગપુરી ભેંસ વિશે એવું કહેવાય છે કે તે એક વાછરડામાં 1200 થી 1500 લિટર દૂધ આપે છે. તેમના દૂધમાં 7.7 ટકા ફેટ જોવા મળે છે. આ ભેંસ ડેરી વ્યવસાય માટે ખૂબ જ ફાયદાકારક સાબિત થઈ શકે છે. આ ભેંસોને ઘરે લાવીને પશુપાલકો ખૂબ જ ઓછા સમયમાં સારો નફો કમાઈ શકે છે.
શું છે નાગપુરી ભેંસની વિશેષતા?
- તેના રેકોર્ડ દૂધ ઉત્પાદન માટે જાણીતી, નાગપુરી ભેંસ અત્યંત દુષ્કાળ સહન કરે છે અને વિદર્ભના ખેડૂતોમાં ખૂબ પ્રખ્યાત છે.
- ભેંસોની શ્રેષ્ઠ પ્રજાતિઓમાં નાગપુરી ભેંસ બીજા ક્રમે આવે છે. તેની જાળવણીનો ખર્ચ પણ ઘણો ઓછો છે.
- આ બહુમુખી પ્રતિકૂળ ભેંસ પ્રતિકૂળ હવામાન પરિસ્થિતિઓ માટે તદ્દન અનુકૂલનક્ષમ તરીકે જાણીતી છે અને આ પરિસ્થિતિઓમાં પણ હકારાત્મક વર્તન જાળવી રાખે છે.
- પશુ શારીરિક રીતે સ્વસ્થ છે કે નહીં તેની પણ ખાતરી કરો.
- નાગપુરી ભેંસમાં જબરદસ્ત રોગ પ્રતિકારક શક્તિ હોય છે.
નાગપુરી ભેંસ અને મુરાહ ભેંસ વચ્ચે તફાવત
પાણીની તંગી વખતે પણ નાગપુરી ઓલાદની ભેંસ ફાયદાકારક માનવામાં આવે છે. નાગપુરી ભેંસ અને મુરાહ ભેંસ વચ્ચેનો તફાવત, મુર્રાહ ભેંસને 1 લિટર દૂધ માટે 6-7 લિટર પાણીની જરૂર પડે છે જ્યારે નાગપુરી ભેંસ તેની દૂધ ઉત્પાદન ક્ષમતા ઓછામાં ઓછા પાણીમાં પણ જાળવી રાખવામાં સક્ષમ છે.
Buffalo breed: ડોલ ભરેલું દૂધ આપે છે ભેંસની આ જાત, ટૂંક સમયમાં આવકમાં કરી નાખશે વધારો
Share your comments