ગત સિઝન એટલે કે 2022-23ની સરખામણીએ આ વખતે રાજ્યમાં ખાંડનું ઉત્પાદન 20-25 ટકા ઓછું રહેવાનો અંદાજ છે. આવી સ્થિતિમાં, સરકારે અન્ય રાજ્યોમાં શેરડીના વેચાણ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો હતો. જો કે પ્રશ્ન એ છે કે શું મિલોના હિતોના રક્ષણ માટે ખેડૂતોને નુકસાન થશે?
મહારાષ્ટ્રના શેરડીના ખેડૂતોના દબાણને ફળ્યું. રાજ્ય સરકારને તેનો નિર્ણય પાછો ખેંચવાની ફરજ પડી હતી જેમાં તેણે મહારાષ્ટ્રમાંથી અન્ય રાજ્યોમાં શેરડીના વેચાણ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો હતો. રાજ્યના ખેડૂતો તેનો વિરોધ કરી રહ્યા હતા. સરકારના આ નિર્ણય સામે સ્વાભિમાની શેતકરી સંગઠનના પ્રમુખ રાજુ શેટ્ટીએ પણ મોરચો ખોલ્યો હતો. સરકાર બેકફૂટ પર ગઈ અને મામલાની ગંભીરતા સમજીને તેણે આ નિર્ણય પાછો ખેંચવો પડ્યો. ખરેખર, શેરડીના ઉત્પાદનમાં અંદાજિત ઘટાડાને ધ્યાનમાં રાખીને સરકારે આ નિર્ણય લીધો હતો. જેથી રાજ્યની મિલોને સમસ્યાનો સામનો કરવો ન પડે. પરંતુ, જો આપણે ખેડૂતોના દૃષ્ટિકોણથી વાત કરીએ, તો તે ખૂબ જ ખરાબ નિર્ણય હતો. છેવટે, જ્યારે અન્ય રાજ્યને ખરીદી સામે કોઈ વાંધો નથી ત્યારે સરકાર તેને તેનો પાક બીજા રાજ્યને વેચતા કેવી રીતે રોકી શકે?
ગત સિઝન એટલે કે 2022-23ની સરખામણીએ આ વખતે રાજ્યમાં ખાંડનું ઉત્પાદન 20-25 ટકા ઓછું રહેવાનો અંદાજ છે. કારણ છે ચોમાસાની ઉદાસીનતા. આવી સ્થિતિમાં ખાંડ ઉદ્યોગની ચિંતા વધી છે. રાજ્યમાં 200 જેટલી સુગર મિલો છે. કેટલાકે તેમની ક્ષમતા વિસ્તારી છે. આવી સ્થિતિમાં શેરડીની અછતથી સુગર મિલોના માલિકોની ચિંતા વધી છે. એવું માનવામાં આવે છે કે ખાંડ મિલોની કાર્યકારી ક્ષમતા માત્ર 90 દિવસ સુધી મર્યાદિત રહેશે. તેથી, સરકારે ખેડૂતો પર આવો આદેશ લાદ્યો હતો જે હેઠળ અન્ય રાજ્યોમાં શેરડીના વેચાણ પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો હતો. પરંતુ ખેડૂતોના વિરોધ બાદ આ નિર્ણય પાછો ખેંચવો પડ્યો હતો.
ખેડૂત સંગઠને ચેતવણી આપી હતી
દેશના ખાંડ ઉત્પાદનમાં મહારાષ્ટ્રનો હિસ્સો લગભગ ત્રીજા ભાગનો છે. રાજ્યની મિલોએ 2022-23ની સિઝનમાં 10.5 મિલિયન ટનનું ઉત્પાદન કર્યું છે. આ વર્ષે ઓછા વરસાદને કારણે રાજ્યમાં શેરડીના ઉત્પાદનનું ગણિત ખોરવાઈ જતું જોવા મળી રહ્યું છે. આથી સરકારને આ મિલોની ચિંતા હતી.
પરંતુ સવાલ એ છે કે શું મિલોના હિતોના રક્ષણ માટે ખેડૂતોને નુકસાન થશે? આવી સ્થિતિમાં શેટ્ટીએ સરકારને ચેતવણી આપી હતી કે જો સરકાર 2 ઓક્ટોબર સુધીમાં પોતાનો નિર્ણય પાછો નહીં ખેંચે તો શેરડીના ખેડૂતો વિરોધમાં રસ્તા પર ઉતરશે. આ પછી સરકારે નિર્ણય પાછો ખેંચી લીધો હતો. મહારાષ્ટ્રમાં વરસાદના અભાવે શેરડીની ઉપજ ઘટી, ખાંડનું ઉત્પાદન 20 ટકા ઘટી શકે છે.
હવે ખેડૂતો શું કરશે?
મહારાષ્ટ્રના કેટલાક ખેડૂતો કર્ણાટકમાં પણ શેરડી વેચે છે. હવે પાકની ખરાબ સ્થિતિ બાદ જે પરિસ્થિતિ સર્જાઈ છે તેમાં ખેડૂતો પોતાની શેરડી તે ખાંડ મિલોને વેચવામાં પ્રાથમિકતા આપશે જે ઉંચા ભાવ આપશે. મહારાષ્ટ્રના પડોશી રાજ્ય કર્ણાટકમાં પણ દુષ્કાળના કારણે શેરડીનો પાક નબળો પડી રહ્યો છે. આવી સ્થિતિમાં, એવી અપેક્ષા રાખવામાં આવે છે કે ત્યાં કિંમત વધુ હશે. આથી સરકાર પોતાના રાજ્યની મિલો માટે તલપાપડ છે.
જ્યાં સુધી મહારાષ્ટ્રનો સંબંધ છે, એફઆરપી એટલે કે વાજબી અને મહેનતાણું અહીં લાગુ પડે છે, જે કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા નક્કી કરવામાં આવે છે. તે 2023-24 માટે 315 રૂપિયા પ્રતિ ક્વિન્ટલ છે. જો કે, અહીં શેરડીની લણણી અને પરિવહનનો ખર્ચ સરકાર ઉઠાવે છે. હવે જોવાનું એ રહે છે કે રાજ્યના ખેડૂતો શેરડીનું વેચાણ ક્યાં કરે છે અને અહીંની મિલો તેમને FRP પર બોનસ આપશે કે કેમ.
Share your comments