“સરકારે રૂ.19,744 કરોડના નેશનલ ગ્રીન હાઇડ્રોજન મિશનને આપી મંજૂરી”: અનુરાગ ઠાકુર

કેબિનેટની બેઠક બાદ કેન્દ્રીય મંત્રી અનુરાગ ઠાકુરે પત્રકારોને જણાવ્યું હતું કે, "વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીની અધ્યક્ષતામાં કેન્દ્રીય કેબિનેટે નેશનલ ગ્રીન હાઇડ્રોજન મિશનને મંજૂરી આપી છે." મિશનનું પ્રારંભિક બજેટ રૂ. 19,744 કરોડ હશે, જેમાં SIGHT પ્રોગ્રામ માટે રૂ. 17,490 કરોડ, પાઇલોટ પ્રોજેક્ટ માટે રૂ. 1,466 કરોડ, R&D માટે રૂ. 400 કરોડ અને અન્ય મિશન ઘટકો માટે રૂ. 388 કરોડનો સમાવેશ થાય છે.

યોજનાના અમલીકરણ માટેની માર્ગદર્શિકા નવી અને નવીનીકરણીય ઉર્જા મંત્રાલય (MNRE) દ્વારા વિકસાવવામાં આવશે. આ મિશનનો ઉદ્દેશ્ય અંદાજે 125 ગીગાવોટના સંલગ્ન રિન્યુએબલ એનર્જી ક્ષમતા વધારા સાથે 2030 સુધીમાં દેશમાં દર વર્ષે ઓછામાં ઓછા 5 MMT (મિલિયન મેટ્રિક ટન)ની ગ્રીન હાઇડ્રોજન ઉત્પાદન ક્ષમતાના વિકાસને પ્રોત્સાહન આપવાનો છે.

તે 2030 સુધીમાં રૂ. 8 લાખ કરોડથી વધુનું રોકાણ કરવાની અને 6 લાખથી વધુ નોકરીઓનું સર્જન કરવાની યોજના ધરાવે છે. તેના પરિણામે અશ્મિભૂત ઇંધણની આયાતમાં રૂ. 1 લાખ કરોડથી વધુનો ઘટાડો થશે અને 2030 સુધીમાં વાર્ષિક ગ્રીનહાઉસ ગેસ ઉત્સર્જનમાં લગભગ 50 એમએમટીનો ઘટાડો થશે.

એક સત્તાવાર નિવેદન અનુસાર, મિશન ગ્રીન હાઇડ્રોજન અને તેના ડેરિવેટિવ્ઝને કારણે  નિકાસની તકોનું સર્જન, ઔદ્યોગિક, ગતિશીલતા અને ઉર્જા ક્ષેત્રોનું ડીકાર્બોનાઇઝેશન, આયાતી અશ્મિભૂત ઇંધણ અને ફીડસ્ટોક પરની નિર્ભરતામાં ઘટાડો સહિત અસંખ્ય લાભો થશે. સ્વદેશી ઉત્પાદન ક્ષમતાઓનો વિકાસ, નોકરીની તકોનું સર્જન અને અદ્યતન ટેકનોલોજીનો વિકાસ પણ આ મિશન દ્વારા શક્ય બનશે.

આ મિશન ગ્રીન હાઇડ્રોજનની માંગ, ઉત્પાદન, ઉપયોગ અને નિકાસ કરવાનું સરળ બનાવશે. આ મિશન ગ્રીન હાઇડ્રોજન ટ્રાન્ઝિશન પ્રોગ્રામ (સાઇટ) માટે વ્યૂહાત્મક હસ્તક્ષેપ હેઠળ ઇલેક્ટ્રોલાઇઝરના સ્થાનિક ઉત્પાદન અને ગ્રીન હાઇડ્રોજનના ઉત્પાદનને ધ્યાનમાં રાખીને બે વિશિષ્ટ નાણાકીય પ્રોત્સાહન પદ્ધતિઓ પ્રદાન કરશે.

આ પણ વાંચો:કૃષિ જાગરણ અને વિજય સરદાનાએ એમઓયુ પર કર્યા હસ્તાક્ષર, કૃષિની સુધારણા માટે સાથે મળીને કરશે કામ

આ ઉપરાંત, મિશન ઉભરતા અંતિમ-ઉપયોગ ક્ષેત્રો અને ઉત્પાદન માર્ગોમાં પાઇલટ પ્રોજેક્ટ્સને ભંડોળ પૂરું પાડશે. મંત્રીના જણાવ્યા અનુસાર, મોટા પાયે હાઇડ્રોજન ઉત્પાદન અને/અથવા ઉપયોગને ટેકો આપવા સક્ષમ વિસ્તારોમાં ગ્રીન હાઇડ્રોજન હબને ઓળખવામાં આવશે અને વિકસાવવામાં આવશે. ગ્રીન હાઇડ્રોજન ઇકોસિસ્ટમની સ્થાપનામાં મદદ કરવા માટે, એક સક્ષમ નીતિ માળખું વિકસાવવામાં આવશે. ધોરણો અને નિયમોનું નક્કર માળખું પણ વિકસાવવામાં આવશે.

આ મિશન R&D (વ્યૂહાત્મક હાઇડ્રોજન ઇનોવેશન પાર્ટનરશિપ - SHIP) માટે જાહેર-ખાનગી ભાગીદારી માળખાને પણ સુવિધા આપશે. વૈશ્વિક સ્તરે સ્પર્ધાત્મક ટેકનોલોજી વિકસાવવા માટે, R&D પ્રોજેક્ટ્સ ધ્યેય-લક્ષી, સમય-બાઉન્ડ અને યોગ્ય રીતે માપવામાં આવશે. એક સમન્વયિત કૌશલ્ય વિકાસ કાર્યક્રમ પણ લાગુ કરવામાં આવશે. ફેડરલ અને રાજ્ય સરકારોના તમામ સંબંધિત મંત્રાલયો, વિભાગો, એજન્સીઓ અને સંસ્થાઓ મિશનની સફળતાને સુનિશ્ચિત કરવા માટે કેન્દ્રિત અને સંકલિત પગલાં લેશે. તેમના મતે, નવી અને નવીનીકરણીય ઉર્જા મંત્રાલય મિશનના સમગ્ર સંકલન અને અમલીકરણની દેખરેખ રાખશે.