GM Mustard મસ્ટર્ડની વાવણી પર આવી રહ્યો છે મોટો નિર્ણય, કોર્ટ ફિલ્ડ ટ્રાયલને મંજૂરી આપી શકે છે

Big decision coming on GM mustard sowing, court may allow field trials

જિનેટિકલી મોડિફાઇડ સરસવની વાવણી (ફીલ્ડ ટ્રાયલ) અંગેનો નિર્ણય આ અઠવાડિયે લેવાનો છે. આ અઠવાડિયે સુપ્રિમ કોર્ટમાં સુનાવણી કરીને નિર્ણય આપે તેવી શક્યતા છે. તે જ સમયે, આ સિઝનમાં લગભગ 90 ટકા સરસવની વાવણી પૂર્ણ થઈ ગઈ છે.

GM મસ્ટર્ડ પર વિવાદનું કારણ શું છે?

GM મસ્ટર્ડ ધારા મસ્ટર્ડ હાઇબ્રિડ (DMH-11) મસ્ટર્ડની બે જાતોના મિશ્રણ દ્વારા બનાવવામાં આવી છે. અન્ય પાકોમાં ફેરફાર કરવાની પ્રક્રિયા સરળ છે, પરંતુ સરસવના કિસ્સામાં આ એક નવો પ્રયોગ છે. જીએમ મસ્ટર્ડના વિવાદ પાછળનું કારણ એવું માનવામાં આવે છે કે તેનું વજન ચોક્કસ માપદંડોને પૂર્ણ કરતું નથી. જીએમ મસ્ટર્ડનું વજન 1,000 બીજ દીઠ આશરે 3.5 ગ્રામ છે, જે હાઇબ્રિડ બીજની જાત તરીકે લાયક બનવા માટે 4.5 ગ્રામના ધોરણ કરતાં ઓછું છે, બિઝનેસલાઈન અહેવાલ આપે છે. નિષ્ણાતોએ જણાવ્યું હતું કે સરસવના દાણાના ઓછા વજનને કારણે જ્યારે મશીન દ્વારા કાપણી કરવામાં આવે ત્યારે ઉપજમાં ઘટાડો થાય છે અને મેન્યુઅલ હાર્વેસ્ટિંગને કારણે મજૂરીની સમસ્યામાં ઘટાડો થાય છે. સાથે સાથે તે મધમાખીઓ માટે અનુકૂળ નથી તે પણ એક કારણ છે.

જીએમ સરસવની ઉપજ અને તેલનો અંદાજ

ઇન્ડિયન કાઉન્સિલ ઓફ એગ્રીકલ્ચરલ રિસર્ચ (ICAR) દ્વારા 2022-23 સિઝનમાં છ અલગ-અલગ સ્થળોએ ફિલ્ડ ટ્રાયલ કરવામાં આવી હતી જેમાં તેની ઉપજ અને તેલની સામગ્રીના દાવાઓમાં કોઈ વિસંગતતા જોવા મળી નથી. ટ્રાયલ મુજબ, DMH 11 ની ઉપજ લગભગ 26 ક્વિન્ટલ પ્રતિ હેક્ટર અને તેલનું પ્રમાણ 40 ટકા છે.

સુપ્રીમ કોર્ટમાંથી મંજૂરી મળવાની શક્યતા

જિનેટિકલી મોડિફાઇડ (GM) ધારા મસ્ટર્ડ હાઇબ્રિડ (DMH-11) પાકનો કેસ સુપ્રીમ કોર્ટમાં ચાલી રહ્યો છે. સુપ્રીમ કોર્ટ 7 નવેમ્બર સહિત છેલ્લી કેટલીક તારીખો પર સુનાવણી કરી શકી નથી. આ કેસની સુનાવણી આ સપ્તાહે થવાની ધારણા છે. આવી સ્થિતિમાં, એવી અપેક્ષા રાખવામાં આવે છે કે જીએમ મસ્ટર્ડના ફિલ્ડ ટ્રાયલને મંજૂરી આપવામાં આવે. કેટલાક કૃષિ નિષ્ણાતોએ કહ્યું છે કે ટ્રાયલની મંજૂરી આપવી જોઈએ.

આ સિઝનમાં 90 ટકા સરસવનું વાવેતર થયું છે

કૃષિ મંત્રાલયના જણાવ્યા અનુસાર 10 નવેમ્બર સુધીમાં સરસવની વાવણીનો વિસ્તાર 57.16 લાખ હેક્ટર સુધી પહોંચી ગયો છે. જ્યારે ગત વર્ષે સમાન ગાળામાં 56.87 લાખ હેક્ટર વિસ્તાર નોંધાયો હતો. સરસવની લગભગ 90 ટકા વાવણી પૂર્ણ થઈ ગઈ છે. જો જીએમ મસ્ટર્ડ ધારા મસ્ટર્ડ હાઇબ્રિડનું વાવેતર 21 નવેમ્બર પછી કરવામાં આવે તો ઉપજને અસર થવાની સંભાવના છે.